Stres i kryzys

Każdego roku coraz więcej osób mierzy się z konsekwencjami chronicznego stresu, kryzysu emocjonalnego i depresji. Przyczynia się do tego tempo współczesnego świata, ciągłe obciążenie stresem, oczekiwania zawodowe, rodzinne, problemy finansowe (kredyty), rosnący wskaźnik rozwodów. Psychiatrzy – Thomas Holmes i Richard Rahe do najbardziej stresujących zdarzeń w życiu dorosłego człowieka zaliczają:

- śmierć małżonka

- rozwód

- separację małżeństwa

- wyrok więzienia

- śmierć bliskiego członka rodziny

- własną choroba lub uszkodzenie ciała

- małżeństwo

- zwolnienie z pracy

- pogodzenie się z małżonkiem

- emeryturę

Stres to nasza reakcja na bodziec pochodzący ze świata zewnętrznego, który wymaga z naszej strony podjęcia jakichś działań (reakcji). Dlatego w znacznej mierze reakcja stresowa zależy od nas – możemy kontrolować stres. Radzenie sobie z nim (kontrolowanie) to stale zmieniające się wysiłki  mające na celu uporanie się z określonymi wymaganiami (ocenionymi przez nas jako obciążające lub przekraczające zasoby). I chociaż to my nadajemy ocenę danej sytuacji, to czasem dzieję się tak, że wyczerpują się nasze zasoby wytrzymałości. Rodzi się kryzys. Kryzys może spotkać każdego, zdrowego człowieka. Według badań każdy doświadcza go przynajmniej raz w życiu. Kryzys może być wynikiem braku adekwatnych strategii radzenia sobie, wiedzy jak sobie radzić, może być też wynikiem niskiego poczucia własnej wartości czy naszych indywidualnych cech. Przejawia się on na czterech wymiarach (ale nie muszą być wszystkie):

- wymiar fizjologiczny: brak/nadmierny apetyt, zaburzenia snu, bóle głowy, brzucha, obniżona odporność, biegunki, nudności, zmęczenie. Pomoc można uzyskać poprzez: środki nasenne, uspokajające, magnez, witaminę D. , sport aby rozładować energię, konsultację u lekarza (ewentualna farmakoterapia)

- wymiar behawioralny: obniżenie motywacji, zaniedbywanie obowiązków, odsuwanie się od ludzi , lęk przed samotnością, działania impulsywne, zwlekanie z realizacją działań.  W celu poprawy funkcjonowania trzeba mobilizować się chociażby do małych kroków w celu odzyskania równowagi, szukać wsparcia społecznego lub odbudować go, stworzyć nowy plan dnia, działania

- wymiar poznawczy: trudność w koncentracji uwagi, większa skłonność do negatywnego myślenia, błędne postrzeganie. Tutaj trzeba się po prostu wygadać, można spisywać i wyrzucać z głowy natrętne myśli, nastawić się na „tu i teraz” i przyszłość, określić nowe cele

- wymiar emocjonalny: zmienne nastroje, stany depresyjne, nadmierna płaczliwość – trudna do kontroli, złość lub jej brak, brak poczucia bezpieczeństwa, poczucie winy, niepokój. Normalizacja – uświadom sobie, że powyższe stany emocjonalne są naturalne i masz do tego prawo, obserwuj i zaakceptuj emocje.

Ogólnie jak sobie radzić w sytuacji kryzysowej?

- uznać fakt, że ból i silne emocje są reakcją naturalną

- pozwolić sobie na przeżywanie uczuć

- pozwolić sobie na wyrażanie uczuć

- utrzymywać kontakt z przyjaciółmi i członkami rodziny, którzy potrafią nas wesprzeć

- realistycznie patrzeć na życie i własną osobę

- mobilizować się do rozwiązywania problemów, choćby metodą małych kroków

Pomyślne przebycie kryzysu psychologicznego stwarza możliwość rozwoju i wzrostu osobistego. To także szansa na nabycie nowych umiejętności radzenia sobie, jak również na zmianę starych, niekiedy niefunkcjonalnych przekonań. W niektórych przypadkach reakcji kryzysowych korzystne może być spotkanie z psychologiem w celu psychoedukacji. W ostrej fazie kryzysu wskazana może być także psychoterapia.